Josean Ibiriku presidenteordea eta Ivan Aurrekoetxea eta Pavel Savkov jokalariak buru zirela, Gipuzkoa Basket klubeko ordezkaritza batek bisita egin zuen Gipuzkoako Ingurumen Gunera, eta, horri esker, Zubietako Eskuzaitzeta industrialdean dauden instalazioen ezaugarriak eta funtzionamendua ezagutu ahal izan zituzten.

José Ignacio Asensio Iraunkortasun eta Ingurumeneko foru diputatuak; Mónica Pedreira Trantsizio Ekologikoko zuzendariak; eta César Gimeno Gipuzkoako Hondakinen Kontsorzioko (GHK) zuzendari nagusiak xehetasunez azaldu zizkieten Gipuzkoa Basket klubeko ordezkariei azpiegitura moderno baten oinarriak eta helburuak. Izan ere, azpiegitura horrek gai izan da azken lau urteetan Gipuzkoa lidergoan jartzeko Europar Batasunean, hiri-hondakinen gaikako bilketaren eta birziklapenaren arloan finkatutako helburu globalak betetzeari dagokionez.

Azken urteotan Gipuzkoan izandako bilakaera lorpen handia izan da; izan ere, abiapuntuko egoera kezkagarria zen eta San Markos, Lapatz, Sasieta eta Urtetako lau zabortegien itxierarengatik. Era berean, ez zegoen hondakinak tratatzeko instalaziorik. Azkenik, lurraldeak oso kostu handia zuen hiri-hondakinak garraiatu eta isurtzeko, eta kostu hori Frantzia hegoaldeko, Bizkaiko, Nafarroako eta Kantabriako zabortegietan gauzatu behar zen.

KUDEAKETA BERRITZAILEA

Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioak 2008an merkataritza-sozietate bat eratu zuen Gipuzkoako hondakinak kudeatzeko zerbitzua emateko. Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioaren Batzar Nagusiak, urte horretan bertan, Gipuzkoako Hondakinen Kudeaketa (GHK) izeneko pertsona bakarreko sozietate anonimo bat sortzea onartu zuen.

Sozietate horren eginkizun nagusia hiri-hondakinak bere lurralde-eremuan kudeatzea zen, lurraldeko mankomunitateentzako zerbitzu guztiak bilduz, bai eta beharrezko azpiegiturak sortzea eta ustiatzea ere.

Ondorioz, Gipuzkoako hiri-hondakin guztien kudeaketa GHK sozietateari egokitu zitzaion 2009ko uztailaren 17tik, Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioaren tresna betearazlea baita hiri-hondakin solidoak kudeatzeko, bai eta beharrezko azpiegiturak eraiki eta kudeatzeko ere, Gipuzkoako Ingurumen Konplexuaren kasuan bezala.

Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioa Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Gipuzkoako 88 udalerriak ordezkatzen dituzten lurraldeko zortzi mankomunitateek osatzen dute: San Markos, Debabarrena, Sasieta, Txingudi, Debagoiena, Tolosaldea, Urola Kosta eta Urola Erdia. Gainera, Bizkaiko bi udalerrik ere parte hartzen dute.

Partzuergoak 140.000 tona hondakin kudeatzen ditu urtero, edukiontzi grisean edo atez ateko sistemarekin nahastuta; 50.000 tona hondakin organiko, edukiontzi marroian edo atez ateko sistemaren bidez gaika bilduta; 25.000 tona edukiontzi horian edo atez atekoaren bidez gaika bilduta.

Horrez gain, kudeatzaile espezializatuek gaika biltzen dituzte edukiontzi urdinean utzitako paperezko edo kartoizko hondakinak eta edukiontzi berderako beirazko ontziak.

GAIKAKO BILKETA HANDIA

Gipuzkoako herritarrek ingurumen-kontzientzia garatua dute, gai baitira Europar Batasunak ezarritako helburuak baino maila handiagoko hiri-hondakinen gaikako bilketa osatzeko.

Gipuzkoak beiraren gaikako bilketaren %87 eskaintzen du, eta EBren helburua %70 da. Kartoizko paperaren kasuan, lortutako ehunekoa %76 da, eta Europako muga, berriz, %75. Ontzien gaikako bilketa % 77ra iristen da eta EBn tasa %65ean erreferentziatuta dago. Biohondakinen eremuan, Gipuzkoa %62an kokatzen da Europako batez bestekoa % 50aren inguruan dagoenean.

Gipuzkoanvgaikako bilketaren guztizko kopurua %60ra iristen da, eta birziklatze-tasa % 50era igotzen da.

Azken batean, Gipuzkoako lurraldeak emaitza nabarmenak lortu ditu neurketa-magnitude guztietan, 2019az geroztik Europar Batasunean hiri-hondakinen gaikako bilketaren eta birziklapenaren arloan ezarritako helburu orokorrak lortzea ahalbidetzen diotenak. Lorpen horrekin jarraitzea, arlo horretako Europako helburuak betez, helburu iraunkorra da, eta Gipuzkoak ekonomia zirkularraren eredu baten bidez sendotu nahi du bere burua.

INGURUMEN-KONPLEXU MODERNOA

Gipuzkoako Ingurumen Gunea, Zubietako gainetan kokatua, azken belaunaldiko teknologiaz hornitutako azpiegitura modernoa da. Bi instalazio independente ditu, baina elkarri estuki lotuta daude.

GIGaren 1. fasea erabat operatibo dago 2020ko urriaren 10etik. 220 milioi euroko inbertsioa behar izan zuen. Plastiko, brick eta metalen tratamendu biologikorako planta bat dago, %5etik %9ra bitarteko aprobetxamendu zifratuarekin. Energia-baloraziorako beste planta bat ere badu, errausketa-prozesu baten bidez, eta %50eko energia berriztagarria ekoizten du.

GIGaren 2. fasea 2019ko urritik dago erabat operatibo, eta 30 milioi euroko inbertsioa behar izan zuen. Energia eta konposta sortzeko gai den biometanizazio-planta bat du. Instalazioa osatzeko, zepak tratatzeko instalazio bat dago, agregakinak eta zementua fabrikatzeko.

Gipuzkoako Ingurumen Gunean egindako inbertsio osoaren zenbatekoa ustiategiaren ardura duten bi emakidadunek aurreratu dute. Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioak 20-35 urtez finantzatuko du inbertsio hori, eragiketa-zerbitzuarekin batera.

Gipuzkoako Ingurumen Gunearen funtzionamenduak, oro har, hiri-hondakin solidoen birziklatzean, tratamenduan eta aprobetxamenduan ekonomia zirkularreko eredu bat bermatzen du. Horrez gain, ontziak berreskuratzeko bi instalazio ditu, Legazpin eta Urnietan, eta konpostatzeko instalazio bat, Epelen.

Zubietako Ingurumen Konplexuaren ezaugarri bereizgarriena, balorizazio energetikoko plantaren funtzionamenduarekiko, gasak arazteko prozesua Europako zorrotzenetakoa dela da. Tratamendu bikoitz bermatzaileagoa barne hartzen du, indarrean dagoen araudiak eskatzen duenaren oso azpitik isuriak lortzeko gai dena. Gainera, askatutako emisioak beste industria batzuek eta, bereziki, kimikoek, siderurgiak, zementuak eta pneumatikoen fabrikazioak sortzen dituzten isurketen mugaren oso azpitik daude.

GHK-k, gainera, lau kabina ditu CMG 1en inguruan, airearen kalitatea neurtzeko. Horrez gain, Eusko Jaurlaritzak beste sare osagarri bat du Gipuzkoan banatutako estazioekin neurtzeko. Erabilgarri dauden eta erabiltzen diren sistema guztiak elkarrekin konektatuta daude.

Gipuzkoako Ingurumen Gunea martxan jarri zenetik egindako neurketa jarraituen emaitzek agerian utzi dute instalazioen inguruko airearen kalitatea ez dela okertu jarduera hasi zenetik.